Ouwerkerk

Ouwerkerk

Ouwerkerk, door de inwoners Ouwerkaarke genoemd, is een klein dorp in de gemeente Schouwen-Duiveland. Op 31 december 2015 telde het dorp 621 inwoners.

Ouwerkerk is het oudste dorp op het voormalige eiland Duiveland. Waarschijnlijk is de gemeenschap al gesticht in de 11^de eeuw. Het beschikte over een dorpskerk. Hoe het dorp in die tijd geheten heeft is nog steeds onduidelijk. De naam Ouwerkerk ontstond toen ten noorden van het dorp een gehucht ontstond. Om de naam dorp waardig te zijn, moest hier een parochiekerk worden gebouwd. In het gehucht werd begonnen met de bouw van een kerk. Toen deze bouw was afgerond was, ontstonden er twee nieuwe namen. Ouwerkerk, het oorspronkelijke dorp en Nieuwerkerk, het nieuwe dorp. Deze opsplitsing heeft zich voorgedaan aan het begin van de 12^de eeuw.

Ouwerkerk is ontstaan als een kerkringdorp op een kreekrug.

 

De oude kerk, gewijd aan Sint Geertruid werd aan het begin van de 13^de eeuw genoemd als ‘antiqua ecclesia’ Deze kerk is vermoedelijk de moederkerk van de alle later gestichte parochies van Duiveland. De bebouwing van Ouwerkerk concentreerde zich rond de kerkring en langs de Zuidstraat.

In de loop van de eeuwen die daarop volgden kabbelde de tijd in Ouwerkerk rustig voort. Men leefde van de landbouw en de visserij.

De toren van de middeleeuwse kerk werd in 1945 door Duitse troepen opgeblazen. Hierbij raakte ook de kerk zwaar beschadigd. Na het beëindigen van de oorlog werd de ruïne afgebroken en in 1956 werd een nieuwe kerk gebouwd. Een jaar later werd de los van de kerk staande toren voltooid.

Ouwerkerk is een dorp met relatief veel jonge inwoners. Dat wil niet zeggen dat andere leeftijdsgroepen niet vertegenwoordigd zouden zijn. Er is zelf sprake van een zekere vergrijzing. Dit is te danken aan oudere mensen die zich na hun pensionering van een rustige oude dag willen garanderen. Zij vinden die in Ouwerkerk. Opvallend is dat nieuwkomers makkelijk in de gemeenschap worden opgenomen.

De bewoners van Ouwerkerk zijn bijzonder betrokken bij hun dorp. Er zijn een behoorlijk aantal verenigingen, waaronder een ijsclub, een muziekvereniging, een bejaardensoos en een toneelclub.

Basisschool ’t Stoofje telt voorlopig nog voldoende leerlingen om sluiting te voorkomen.

 

 

De watersnoodramp van 1953 heeft Ouwerkerk bijzonder zwaar getroffen. Nagenoeg het hele dorp werd door de golven verzwolgen. 91 mensen, 16,3% van de inwoners, lieten daarbij het leven. Ook de markante achtkantige korenmolen ging verloren.

Het was na de ramp het laatste gebied waar de dijken voorgoed werden gesloten. Hiervoor werden vier betonnen caissons, die in de Tweede Wereldoorlog waren gebruikt tijdens de invasie in Normandië, van zuid Engeland naar Ouwerkerk gesleept. In de nacht van 6 op 7 november werd het laatste dijkgat gedicht.

Na de ramp werd een nieuwe begraafplaats ingericht. Bij dit kerkhof is een prachtig beeld van de beeldhouwer Mari Andriessen geplaatst aan de Phoenixstraat. Het stelt een om hulp vragende hand voor die door een grote golf wordt verzwolgen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vanwege het feit dat het zo lang duurde voor de dijkgaten werden gedicht, ontstond er landinwaarts  een krekengebied dat zich steeds verder uitbreidde en voor een prachtig nieuw natuurgebied zorgde. De Caissons die aanvankelijk verloren achter bleven, zijn nu in gebruik genomen als huisvesting voor het Watersnoodmuseum. Kijk hier

Ouwerkerk is een rustige woonkern gelegen in een krekengebied. Het dorp is niet direct monumentaal te noemen. Het aantal woningen in de dorpskern bedraagt 207.

Voor dagelijkse boodschappen kunnen de inwoners terecht bij bakkerij Boot aan de ring.

De landbouw is voor Ouwerkerk nog steeds de belangrijkste bron van inkomsten, maar de sector handel en reparatie is de laatste jaren ook gegroeid.

Ten zuidoosten van Ouwerkerk ontstond het buurtschap Viane. Tot 1840 nog als Vianen geschreven. Het lag aan de Oosterschelde aan de weg rond Viane. In dat jaar telde de buurtschap 11 huizen en bestond het inwonertal uit 80 mensen.

In de Middeleeuwen moet het haventje Viane al zijn ontstaan. Tot in de 19^de eeuw was het een belangrijke aanlegplaats voor beurtschippers die vanuit Colijnsplaat, Kats en Stavenisse naar Schouwen voeren. Ook was het de aanlegplaats voor veerdiensten. Een onderhield de verbinding tussen Sint Maartensdijk en Scherpenisse. De andere voer op Stavenisse en vervolgens naar Dordrecht en Rotterdam. Later werd de aanlegplaats verlegd naar de “Hoek van Ouwerkerk”. De belangrijkste reden hiervoor was om de lange toegangsgeul die naar Viane leidde te vermijden.

 

Het haventje van het nietige Viane was vanwege de veerdiensten belangrijk genoeg om er een in 1876 een hulppostkantoor te vestigen. Van hier ging de post naar Stavenisse om vervolgens doorgebracht te worden naar Bergen op Zoom. Toch werd er vermoedelijk te weinig gebruik van gemaakt. Het kantoortje werd in 1910 gesloten.

De oorzaak hiervan was de in 1900 geopende tramlijn van Zijpe via Zierikzee naar Brouwershaven. Zijpe nam de functie van doorvoerhaven over van Viane. Vlak daarna werden de veerdiensten opgeheven. Er restte nog een landbouwhaventje dat alleen tijdens de oogstperiode werd gebruikt voor het vervoer van landbouwproducten. Er werd zelfs een weegbrug aangelegd. Deze werd in 1917 vervangen door een nieuwer type die nog steeds bestaat.

De boeren brachten,  lange tijd nog met paard en wagen, hun bieten naar de haven waar ze werden gewogen. Vandaar werden ze per schip voor verwerking afgevoerd naar o.a. Dinteloord.

Tijdens de Watersnood werd Viane, net als Ouwerkerk, zwaar getroffen. Alle woningen in de buurtschap moesten worden afgebroken. Slechts één woning kon blijven staan. Deze woning werd later verbouwd door Marinus van de Marel en omgevormd tot een markante groene woning.

Marinus begon in 1954 in het oude haventje een scheepssloperij. Tal van afgedankte schepen werden hier tot schroot verwerkt.  Er kwam weer behoorlijk leven in de brouwerij, het geluid van kletterend metaal vulde de omgeving. De sloperij bleef in gebruik tot 1985.

Het oude woonhuis werd in 2011 verlaten en verkocht en de familie verhuisde.  In 2013 werd het door een nieuwe eigenaar afgebroken en een nieuwe voornamelijk uit glas bestaande woning kwam er voor in de plaats.

Iets ten oosten van Ouwerkerk ligt aan de Beijerseweg het oude stoomgemaal Viane, ook wel het Vianegemaal genoemd. Dit gemaal werd in 1878 in de neoclassicistische rondboog stijl gebouwd.

Het werd gebouwd in opdracht van het vroegere waterschap Oosterland en Sirjansland.  Het Vianegemaal had de opdracht de afwatering te verzorgen voor de polders Oosterland en Sirjansland richting Oosterschelde. Het gemaal had een spuibekken dat nog steeds zichtbaar is. In de omgeving van het gebouw heeft u een schitterend uitzicht op de omgeving en het water. In 1957 werd het gemaal buiten gebruik gesteld. Jarenlang verwaarloosde het gebouw hoewel het door de provincie als cultuurhistorisch waardevol object was aangewezen.

Momenteel is het Vianegemaal in eigendom van een particulier die het wil verbouwen tot woonhuis.

In de onmiddellijke omgeving van Ouwerkerk zijn een vijftal goede campings waaronder een minicamping. Het is leuk om hier, tijdens uw vakantie, het boerenleven van dichtbij te kunnen beleven. Bij zorgboerderij De Stelle kunt u diverse activiteiten beleven. De boerderij wordt gebruikt voor kinderen met ADHD. Maar ook toeristen zijn welkom. U kunt met uw kinderen helpen met fruit plukken, samen met de boer de beesten verzorgen of een kijkje nemen in de jamkeuken. Verder is er een leuke skelterbaan.

Maar ook is er een leuk strand op loopafstand van het dorp.

Ouwerkerk nodigt uit tot lange wandelingen door de natuur en heerlijke fietstochten door een ongerept landschap.

Vlak bij het Watersnoodmuseum bevind zich een echt goed restaurant.

Moet u de stad missen tijdens uw verblijf in Ouwerkerk? Welnee. Zes kilometer noordelijk ligt de historische stad Zierikzee waar u een aantal dagen nodig heeft om de oude rijkdom van Zeeland te ontdekken.

Andere winkelmogelijkheden zijn er in de kernen Bruinisse en Nieuwerkerk.

Schrijf Ouwerkerk op in uw agenda als u uw vakantie in Zeeland gaat plannen. Het oudste dorp van Schouwen-Duiveland zal u zeker niet teleurstellen.